Artykuly

Prawdziwa cena węgla

Elektrownie węglowe wytwarzają ponad 40% całości produkowanej na świecie energii elektrycznej i stanowią jej główne źródło. W USA wskaźnik ten wynosi 45%, 75% w Australii, a w Polsce aż 94%.

Produkcja elektryczności w podziale na źródła energii.

Produkcja elektryczności w podziale na źródła energii. Źródło: Inter Academy Council.
Tak wysoki udział węgla w produkcji elektryczności wynika z dużych zasobów tego paliwa i jego niskiej ceny rynkowej.

Niestety spalanie węgla jest też źródłem największych emisji gazów cieplarnianych, stanowiąc 72% emisji powstających przy produkcji elektryczności. Same elektrownie węglowe odpowiadają za 30% globalnej emisji CO2. Po doliczeniu emisji ze spalania węgla do celów przemysłowych i grzewczych okazuje się, że udział węgla w całkowitej emisji CO2 sięga poziomu 41%.

Głównym problemem związanym z węglem jest fakt, że jego cena rynkowa nie odzwierciedla wszystkich kosztów związanych z jego spalaniem. Wydaje się nam, że nabywamy i spalamy go za niewielką cenę, jednak, jeśli tylko spojrzymy na sprawę z szerszej perspektywy, okaże się, że ponoszone przez nas koszty są wielokrotnie wyższe od tych, które wynikałyby z samej ceny spalanego węgla.

Określa się to jako eksternalizację kosztów. Ci którzy korzystają z pozornie taniej elektryczności, nie ponoszą tych kosztów bezpośrednio, przerzucają koszty na społeczeństwo, które w końcu płaci za to w postaci kosztów leczenia, rekultywacji środowiska itp.

Nowy raport opublikowany na łamach „Roczników Nowojorskiej Akademii Nauk”, przedstawia całkowity koszt spalania węgla włączając w to koszty zazwyczaj eksternalizowane. Jaki jest więc rzeczywisty koszt energii elektrycznej z elektrowni węglowych? Czy tylko 10 centów lub 30 groszy za kilowatogodzinę?

Analiza uwzględnia:

  • rządowe subsydia
  • zwiększoną zachorowalność oraz śmiertelność z powodu wydobycia
  • zmiany klimatyczne
  • zanieczyszczenie powietrza
  • spadek bioróżnorodności
  • koszty ponoszone przez  podatników na monitoring i oczyszczanie środowiska
  • spadek wartości nieruchomości
  • zniszczenia infrastruktury z powodu lawin błotnych wywołanych niwelacją wierzchołków gór
  • zniszczenia infrastruktury na skutek użycia ładunków wybuchowych
  • skutki kwaśnych deszczy
  • zanieczyszczenie wody

Zauważmy że większość wymienionych skutków nie pojawia się przy produkcji energii ze źródeł innych niż paliwa kopalne. Większość eksternalizowanych kosztów występuje w postaci obniżonej jakości powietrza, zmian klimatycznych i wpływu na ludzkie zdrowie. Raport ocenia że ukryte koszty są rzędu 20 centów (60 groszy) za każdą wyprodukowaną kWh prądu (w granicach niepewności od 9 do 27 centów za kWh).

Autorzy podkreślają, że szacunek ten jest bardzo konserwatywny, gdyż uwzględnione w analizie czynniki bynajmniej nie wyczerpują listy szkodliwego wpływu węgla.

Koszty eksternalizacji węgla w centach na kWh

Koszty eksternalizacji węgla w centach na kWh (10 centów=30 groszy)

Amerykańska Agencja Informacji na temat Energii dokonała porównania kosztów różnych źródeł energii. Koszty prezentują bieżącą wartość całkowitych kosztów budowy i utrzymania elektrowni w danym okresie czasu oraz obejmują bieżące nakłady inwestycyjne (overnight capital cost), koszty finansowania a także tempo zużywania się elektrowni. W poniższej tabeli wartości te podawane są dolar/megawat, by doprowadzić je do postaci cent/kilowat musimy przesunąć przecinek o jedno miejsce w lewo.

Po uwzględnieniu kosztów eksternalizacji, które są obecnie przerzucane na ogół społeczeństwa, okazuje się, że prawdziwa cena węgla jest trzykrotnie wyższa – wzrasta do poziomu 28 centów na kWh. To więcej niż koszt pozyskania energii wodnej, wiatrowej, geotermalnej, z biomasy, nuklearnej, gazu ziemnego, słonecznej fotowoltaicznej czy słonecznej termalnej.

Nagle okazuje się węgiel nie jest wcale aż tak tani – tyle, że w większości nie płaci za niego ten, co korzysta z tego paliwa.

Raport proponuje następujące rozwiązania:

1. Całościowa i komplementarna analiza kosztów cyklu życia wszystkich źródeł energii elektrycznej, wypracowanie praktycznego podejścia i zdobycia niezbędnych doświadczeń w celu rozwoju i wdrożenia przyszłej polityki energetycznej.

2. Stopniowe wycofywanie węgla i wdrażanie inteligentnych sieci przesyłowych z wykorzystaniem dostosowanych do lokalnych warunków alternatywnych źródeł energii.

3. Zdrowa przyszłość energetyczna może zawierać samochody elektryczne, pobierające energie z zasilanych czystymi źródłami energii sieci inteligentnych oraz inicjatywy z zakresu urbanistyki obejmujące ekologiczne budynki, zielone dachy, transport publiczny i rozsądne projektowanie infrastruktury.

4. Wprowadzenie nowej, alternatywnej polityki przemysłowej i rolnej niezbędnej dla rozwoju regionów węglowych, by wspomóc rozwój i wdrożenie źródeł energii słonecznej, wiatrowej i wodnej o małej skali oraz inwestycje w inteligentne sieci
przesyłowe

5. Definitywne skończenie z wydobyciem łączącym się z niwelowaniem wierzchołków gór.

6. Wyasygnowanie funduszy na rozwój przedsięwzięć ekologicznych, recyklingu i oczyszczaniem wody.

7. Metody gromadzenia niezbędnych funduszy:

   a) wzrost podatku węglowego

   b) wzrost opłat obciążających ciężarówki oraz pociągi transportujące węgiel

   c) reforma struktury kredytów i podatków eliminująca szkodliwe bodźce ekonomiczne

   d) reforma polityki subsydiów promująca rozwój czystej technologii

8. Do przekształcenia infrastruktury energetycznej niezbędna jest zmiana regulacji prawnych oraz stworzenie zachęt stymulujących powstanie rynku czystych i efektywnych systemów energetycznych. Taka transformacja będzie korzystna dla naszego zdrowia, środowiska, gospodarki i przyczyni się do stabilizacji klimatu.

Podsumowanie

Oparcie naszej gospodarki na węglu z uwagi na jego sztucznie zaniżoną cenę stanowi ogromny problem. To jak z jedzeniem fast-foodów przy każdym posiłku. Jest tanie i smaczne – ale niezdrowe i w końcu przychodzi zapłacić cenę w postaci zrujnowanego zdrowia, opieki medycznej i skróconego życia. Może od razu nie odczujemy skutków zmian klimatycznych i utraty bioróżnorodności, ale w końcu zapłacimy wysoką cenę. Powinniśmy postąpić zgodnie z rekomendacjami raportu – dokonać transformacji infrastruktury energetycznej i skończyć z kosztownym uzależnieniem od węgla i paliw kopalnych.

Tłumaczenie: Tomek Kłoszewski

Podobne wpisy

Więcej w Artykuly