ArtykulyPowiązania

Kurs na zderzenie – rozdział 5: Wzrost kontra Dobrobyt

Przedstawię teraz drugie Kluczowe Zagadnienie kursu, które tak znacznie podważa obiegowe opinie, że aż posłużę się słowami XIX-wiecznego filozofa.

Prawda przechodzi przez trzy etapy. W pierwszym jest wyśmiewana. W drugim jest zaciekle zwalczana. W trzecim etapie staje się oczywistością.

Autorem tej sentencji jest widoczny na zdjęciu Arthur Schopenhauer.

Zgodnie z jego słowami w ciągu następnych 20 lat, idea którą przedstawię, stanie się zapewne „oczywista”, ale dzisiaj wiele osób może uznać ją za absurdalną.

Powszechnie sądzimy, że wzrost jest dobry, prawda? Przypuszczam też, że wszyscy pragniemy wzrostu gospodarczego… Dlaczego? Ponieważ wzrost gospodarczy oznacza, że stajemy się coraz bogatsi. Wzrost oferuje możliwości, których poszukujemy – tak myślą wszyscy i tak myśli każdy z nas. To jest jak mantra naszych czasów. Dla wielu ludzi wzrost równa się dobrobyt.

Ale czy rzeczywiście jest to prawda? A kiedy tak nie jest?

Wzrost jest wynikiem nadwyżek. Na przykład nasze ciało rośnie tylko wtedy, gdy mamy nadwyżkę pożywienia. Jeśli istnieje idealna równowaga między dostarczanymi, a spalanymi kaloriami, ciało nic nie traci, ani też nie zyskuje na wadze. W zbiorniku tylko wtedy przybywa wody, gdy ilość, która wpływa jest większa od ilości wody, która wypływa ze zbiornika.

Zatem możemy powiedzieć, że wzrost jest konsekwencją nadwyżki. Podobnie dobrobyt, również zależy od istnienia nadwyżek. Oto przykład.

Wyobraź sobie, że masz 4-osobową rodzinę, której zapewniasz roczny dochód w wysokości 40.000 $, ale na koniec roku nie zostaje wam nic, czyli nadwyżka dolarów równa jest 0. Dostajesz jednak 10% podwyżkę, równą 4000 $, i teraz Twoja rodzina może ALBO pozwolić sobie na kolejne dziecko ALBO możecie cieszyć się wzrostem poziomu życia i wydać dodatkowe pieniądze na potrzeby każdego z was. Nie można jednak mieć tych dwóch rzeczy naraz! Nadwyżka pieniędzy pozwala Ci tylko na wybór jednej opcji! Musisz wybrać – albo wzrost albo dodatkowy dobrobyt. Co jest prawdą dla 4-osobowej rodziny jest również prawdą dla miasta, stanu, państwa, a nawet dla całego świata.

Dzięki temu przykładowi możemy teraz zapisać proste i głębokie zarazem stwierdzenie, że wzrost NIE JEST równy dobrobytowi. Przez ostatnie kilkaset lat żyliśmy ułudą, że wzrost jest tożsamy z dobrobytem, bo zawsze istniała tak znaczna nadwyżka energii, że mogliśmy mieć jednocześnie i dobrobyt, i wzrost. Do niedawna nie musieliśmy dokonywać trudnego wyboru jednej z tych (dwóch) opcji.

Ekonomista Malcom Slesser z Instytutu Zarządzania Zasobami w Edynburgu oszacował, że ponad połowa światowego zużycia energii przeznaczana jest na wzrost gospodarki.
Rodzi się pytanie: Co się stanie, gdy wykorzystamy na wzrost 100% naszych pieniędzy lub energii? Rezultatem będzie „zamrożenie” poziomu dobrobytu.
A co sie stanie, jeśli nie będzie nadwyżek wystarczających do zapewnienia wzrostu? Kiedy dojdzie do takiej sytuacji, wskaźnik wzrostu będzie ujemny i spadnie zarazem poziom dobrobytu… Nie jest to dokładnie ten obraz przyszłości, który chciałbym oglądać.

Stoimy więc przed największym wyzwaniem naszych czasów – jak prawidłowo rozpoznać i na co przeznaczyć nadwyżkę, która nam pozostała, w taki sposób, by uchronić się przed przykrymi konsekwencjami. Jeśli chodzi o mnie, to chętnie widziałbym dalszy postęp w osiąganiu efektywności energetycznej, w medycynie i w tym wszystkim, co oferuje nowoczesne społeczeństwo.

Wybierając ścieżkę dalszego wzrostu ryzykujemy utratą tego wszystkiego. Idziemy po najmniejszej linii oporu, czyli po prostu bezrefleksyjnie kontynuujemy wzrost, zamiast uczynić to, co słuszne, czyli skierować nadwyżki na potrzeby budowy przyszłego dobrobytu.

Tak więc zapisujemy drugie Kluczowe Zagadnienie: wzrost NIE równa się dobrobytowi. Znając już dwa pierwsze Kluczowe Zagadnienia Crash Course, jesteście zapewne gotowi przyjrzeć się w części 6-tej temu, co nazywamy „Pieniądzem”.

Następna część: Kurs na zderzenie – rozdział 6: Czym jest pieniądz?

Poprzednie części:

Kurs na zderzenie – wstęp

Kurs na zderzenie – rozdział 1: Trzy przekonania

Kurs na zderzenie – rozdział 2: Trzy E

Kurs na zderzenie – rozdział 3: Wzrost wykładniczy

Kurs na zderzenie – rozdział 4: Problemem jest procent składany

Podobne wpisy

Więcej w Artykuly