ArtykulyPowiązania

Fikcyjna ochrona lasów Amazonii

Lasy deszczowe Amazonii znajdują się pod wielokierunkową presją ludzi. Ogromne obszary przeznaczono pod wydobycie minerałów, ropy i gazu, postępuje masowa budowa tam na większych dopływach Amazonki, co może nieodwracalnie zmienić ostatnie dziewicze dorzecze na świecie. Do tego dochodzi globalne ocieplenie oraz, rzecz jasna, wylesianie.

W ostatnich latach udało się je istotnie ograniczyć – jest ono kilkukrotnie mniejsze niż w np. w 2004 roku, kiedy to wyniosło 30 tysięcy km2. Jednak problem jest daleki od rozwiązania.

Deforestacja

Rysunek 1. Wylesianie po brazylijsku. Źródło

Prowadzony przez Imazon/SAD monitoring satelitarny lasów Amazonii pokazuje wzrost tempa wylesiania lasów deszczowych.

Rysunek 2. Wylesienie Amazońskiego lasu deszczowego od sierpnia 2013 do maja 2015. Oś pionowa pokazuje powierzchnię wylesienia w km2. Słupki niebieskie: okres od sierpnia 2013 do lipca 2014, słupki czerwone: okres od sierpnia 2014 do maja 2015. Źródło: Imazon/SAD.

W okresie od sierpnia 2014 do maja 2015 Amazonia utraciła 2286 km2 wilgotnych lasów równikowych. Oznacza to wzrost wylesionego obszaru o robiące wrażenie 170% w stosunku do okresu sierpień 2013–maj 2014 (846 km2). Do wylesiania najszybciej dochodziło w stanach Amazonas i Mato Grosso (po 27%), na drugim miejscu znalazł się stan Pará (23%) i tuż, tuż za nim Rondônia (21%), a w mniejszym stopniu Roraima (11%).

Rysunek 3. Wylesienie i degradacja Brazylijskiej Amazonii. Legenda (od góry): Granica wilgotnego lasu równikowego na terenie Brazylii, Granica Amazonii na terenie Brazylii (dorzecze Amazonki w większości porośnięte przez wilgotny las równikowy), Wody śródlądowe, Wylesienie maj 2015, Degradacja maj 2015, Obszary ludności tubylczej, Obszary objęte ochroną federalna, Obszary objęte ochroną stanową, Tereny wojskowe, Tereny zamieszkałe. Źródło Imazon/SAD.

Dane na temat degradacji lasu również nie dają podstaw do optymizmu. O degradacji lasu mówimy w przypadku pogorszenia jego stanu (spadek liczby gatunków, osłabienie naturalnych mechanizmów regulujący liczebność populacji, spadek produktywności…). Może to być spowodowane zarówno działalnością człowieka (najczęściej) jak i przyczynami naturalnymi (np. powodzie, pożary).

Dla okresu sierpień 2014-maj 2015 w stosunku do analogicznego okresu rok wcześniej zaobserwowano znaczący wzrost powierzchni zdegradowanego lasu – aż o 376%. W maju 2015 degradacji uległo 33 km2 lasu, z czego praktycznie cały zdegradowany obszar znajdował się na terenie Mato Grosso (96%). Stan ten odgrywa coraz większą role jako spichlerz nie tylko Brazylii ale i całego świata. To tam w ostatnich latach kosztem lasów deszczowych i ekosystemu zwanego Cerrado, doszło do zwiększenia produkcji rolnej wskutek rosnącego popytu na mięso. Stąd uprawy soi, którymi karmi się kurczaki, ogromne pastwiska, gdzie wypasa się bydło, z którego wołowina wędruje na światowe rynki – głównie amerykański.

Wylesianie miało miejsce głównie na terenach należących do właścicieli prywatnych (55%). Na kolejnych miejscach znalazły się obszary chronione (31%), grunty przekazane do zagospodarowania w ramach reformy rolnej (13%) oraz tereny należące do rdzennych plemion amazońskich (1%).

To jednak nie koniec złych wieści. Obszar wylesiony i zdegradowany może być większy niż oszacowany przez Imazon/SAD. Przyczyną tego jest sposób prowadzenia monitoringu, polegający na porównywaniu zdjęć satelitarnych. Metoda ta pozwalała w maju tego roku zbadać 61% powierzchni lasu. Pozostałe 39% było zasłonięte przez chmury, co utrudniało lub nawet uniemożliwiało wykrycie wszystkich obszarów, na których dochodzi do wylesienia i degradacji.

Wnioski? Reklamowane przez rząd Brazylii sukcesy w ochronie lasów Amazonii to wciąż w dużym stopniu myślenie życzeniowe i działania PR.

Marcin Maślanka, Tomasz Kłoszewski na podst. Deforestation Report for the Brazilian Amazon

Podobne wpisy

Więcej w Artykuly