Działania na rzecz zwiększenia efektywności energetycznej przyspieszyły na całym świecie w 2022 r. Reakcja na zakłócenia w dostawach paliw i rekordowo wysokie ceny energii wskazuje na potencjalny punkt zwrotny po kilku latach powolnego postępu.
Globalne inwestycje w efektywność energetyczną – takie jak renowacje budynków, transport publiczny i infrastruktura dla samochodów elektrycznych – wyniosły w 2022 r. 560 miliardów dolarów. Oznacza to wzrost o 16% w porównaniu z 2021 r. To główny wniosek z nowego raportu Międzynarodowej Agencji Energetycznej – Energy Efficiency 2022.
2022 r. punktem zwrotnym?
Wstępne dane wskazują, że w 2022 r. światowa gospodarka zużywała energię o 2% wydajniej niż w 2021 r., co oznacza tempo poprawy prawie czterokrotnie wyższe niż w ostatnich dwóch latach i prawie dwukrotnie wyższe niż w ciągu ostatnich pięciu lat. „Jeśli w nadchodzących latach uda się utrzymać obecne tempo postępu, rok 2022 może stanowić ważny punkt zwrotny w zakresie wydajności, która jest jednym z kluczowych obszarów międzynarodowych wysiłków na rzecz osiągnięcia zerowej emisji netto do 2050 r.” – ocenia MAE.
Analiza ekspertów wykazała, że dzięki działaniom na rzecz efektywności energetycznej podejmowanym od 2000 r. całkowite rachunki za energię w uwzględnionych krajach były o 680 miliardów dolarów. Było to możliwe dzięki wcześniejszym inwestycjom w izolację budynków i wydajne samochody. Oznacza to, że wydatki na energię były o ok. 15% mniejsze, niż gdyby podobnych działań nie podejmowano.
Efektywność najlepszą odpowiedzią na kryzys
Globalny kryzys energetyczny wywołany inwazją Rosji na Ukrainę dramatycznie nasilił obawy dotyczące bezpieczeństwa energetycznego i inflacyjnego wpływu wyższych cen energii na gospodarki i źródła utrzymania ludzi na całym świecie. Raport MAE podkreśla, że bardziej efektywne wykorzystanie energii jest pierwszą i najlepszą odpowiedzią.
– Szok naftowy lat 70. XX wieku doprowadził rządy do ogromnego nacisku na efektywność energetyczną, co zaowocowało znaczną poprawą efektywności energetycznej samochodów, urządzeń i budynków. W dobie dzisiejszego kryzysu energetycznego dostrzegamy oznaki, że efektywność energetyczna ponownie staje się priorytetem. Efektywność energetyczna ma zasadnicze znaczenie dla poradzenia sobie z dzisiejszym kryzysem, z jej ogromnym potencjałem, aby pomóc w rozwiązywaniu problemów związanych z przystępnością cenową energii, bezpieczeństwem energetycznym i zmianą klimatu – komentuje Fatih Birol, dyrektor wykonawczy Agencji.
Tegoroczna poprawa nastąpiła po tym, jak Covid-19 doprowadził do dwóch najgorszych w historii lat globalnego postępu w zakresie efektywności energetycznej. Kluczowymi czynnikami były wyższy udział przemysłu energochłonnego w zapotrzebowaniu na energię oraz spowolnienie tempa modernizacji budynków i fabryk. Tak naprawdę postęp w zakresie efektywności energetycznej spowolnił już przed wybuchem pandemii, a globalne tempo poprawy spadło z 2% w pierwszej połowie ostatniej dekady do 1,3% w drugiej połowie.
Potrzeba dwa razy więcej
Poprawa wydajności musi wynosić średnio około 4% rocznie w tej dekadzie, aby dostosować się do ścieżki zerowej emisji netto MAE do 2050 r. Tempo musi być zatem dwukrotnie wyższe niż to z 2022 r. Istnieją jednak zachęcające oznaki postępu.
„Elektryfikacja transportu i ciepłownictwa przyspiesza, co ósmy sprzedawany na całym świecie samochód jest teraz elektryczny, a w samej Europie ma zostać sprzedanych prawie 3 miliony pomp ciepła w 2022 r. – w porównaniu z 1,5 mln w 2019 r. – ponieważ stają się one coraz bardziej kosztownym efektywne źródło ciepła. Istniejące przepisy budowlane są wzmacniane, a nowe są wprowadzane w gospodarkach wschodzących i rozwijających się, podczas gdy rosnąca fala kampanii uświadamiających na temat oszczędzania energii pomaga milionom obywateli lepiej zarządzać swoim zużyciem energii. Na przykład wszystkie rządy w Azji Południowo-Wschodniej opracowują obecnie politykę wydajnego chłodzenia, niezbędną dla regionu o jednym z najszybszych wskaźników wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną” – wylicza Międzynarodowa Agencja Energetyczna.
Do tego 2022 r. upłynął pod znakiem kilku znaczących ogłoszeń dotyczących polityki i wydatków, które wskazują na dalsze inwestycje w efektywność i postęp w nadchodzących latach. Należą do nich ustawa o redukcji inflacji w Stanach Zjednoczonych, plan Unii Europejskiej REPowerEU i japoński program zielonej transformacji (GX), które w nadchodzących latach wydadzą setki miliardów dolarów na wydajniejsze budynki, samochody i przemysł. Pakiety te – podobnie jak większość inwestycji w efektywność energetyczną w szerszym ujęciu – są jednak skoncentrowane w gospodarkach rozwiniętych. W gospodarkach wschodzących i rozwijających się wciąż potrzebne są znacznie większe inwestycje.
