Bez kategorii

Najtańsza i najczystsza energia to energia, która nie została zużyta

Ciepło ucieka z budynków na wiele sposobów. Dlatego termomodernizacja jest tak ważna.

Po pierwsze: nie marnuj. To dobra zasada nie tylko wobec żywności, pieniędzy i czasu, lecz także ogrzewania.

„Najtańsza i najczystsza energia to energia, która nie została zużyta” – zaznacza w poradniku transformacji energetycznej dla samorządów Centrum Analiz Klimatyczno–Energetycznych.

A marnotrawstwo energii jest w Polsce ogromne – jak podaje CAKE za danymi GUS, ogrzewanie pomieszczeń pochłania aż dwie trzecie energii w kraju. Jednocześnie prawie trzy czwarte ciepła powstaje w indywidualnych instalacjach grzewczych, a nieocieplone domy jednorodzinne mogą tracić przez to nawet większość energii cieplnej (około 60%).

Wampiry energetyczne

Ciepło umyka nie tylko przez ściany, drzwi czy nieszczelne okna. Ucieka także wentylacją, dachem i w mniejszym stopniu podłogą. Ponad połowę wszystkich budynków jednorodzinnych wzniesiono przed 1989 r., a niemal co czwarty jeszcze przed II wojną światową. Nic więc dziwnego, że o budynkach w Polsce zwykło się mawiać „wampiry energetyczne”.

Ciepło ucieka z budynków na wiele sposobów. Dlatego termomodernizacja jest tak ważna.

Do tej pory nie uzbrajaliśmy się jednak w czosnek i kołek, bo problemy z utratą energii niespecjalnie nam przeszkadzały. Ogrzewanie było stosunkowo tanie, a o wpływie emisji CO₂ mówiło się niewiele – głęboka termomodernizacja budynku wydawała się więc wydatkiem, którego nie warto było ponosić. Zwłaszcza że rządowe i miejskie programy tego typu działania wspierały najsłabiej.

A to one są najważniejsze. W końcu po pierwsze: nie marnuj. To dobra zasada nie tylko wobec żywności, pieniędzy i czasu, lecz także ogrzewania. Co więcej, wiele działań związanych z modernizacją energetyczną można wykonać wewnątrz budynków – to na przykład wymiana źródeł światła na energooszczędne, odzysk ciepła dzięki wentylacji mechanicznej zainstalowanej zamiast tradycyjnej kratki wentylacyjnej, wymiana starych urządzeń elektrycznych na nowsze i o lepszych parametrach.

Najskuteczniejsza tarcza to efektywność

„W kontekście wojny w Ukrainie i galopujących cen energii, konieczność transformacji energetycznej w Polsce stała się jeszcze pilniejsza. Gdyby politycy z różnych opcji wiele lat temu zaczęli budować naszą politykę energetyczną w oparciu o najatrakcyjniejsze paliwo – a więc takie, którego nie zużyjemy – bylibyśmy w zupełnie innym miejscu. Wyciągnijmy z tego lekcję przynajmniej teraz” – apeluje Andrzej Guła, współzałożyciel i lider Polskiego Alarmu Smogowego.

Guła mówi, że jego organizacja stara się promować efektywność energetyczną (zmniejszanie zapotrzebowania na energię między innymi poprzez termomodernizacje) nie mniej niż samą wymianę kopciuchów. „To najskuteczniejsza tarcza przed rosnącymi cenami energii. Jeżeli polskie domy zostałyby przyzwoicie ocieplone, ich zapotrzebowanie na energię cieplną mogłoby zmniejszyć się o połowę. Oznacza to o połowę mniej spalanego węgla, gazu czy drewna bądź o połowę mniejsze zapotrzebowanie na energię elektryczną dla pompy ciepła. Potencjał zaoszczędzonej energii jest więc ogromny” – przekonuje ekspert.

Zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło może być nawet jeszcze większe, bo rekomendowany scenariusz w rządowym planie mówi o zmniejszeniu zużycia o trzy czwarte. I wcale nie jest to maksimum możliwości.

Nie ma innej drogi

Do zrobienia jest bardzo dużo. Dziś aż co trzeci budynek jednorodzinny nie posiada żadnej warstwy izolacyjnej ścian zewnętrznych (w przypadku miast – co czwarty). W kolejnych 36% warstwa izolacyjna ma z kolei nie więcej niż 10 centymetrów grubości. To mało. Pewną nadzieję daje fakt, że 60% osób ocieplenie budynków – przynajmniej w deklaracjach – planuje.

„Politykom brakuje chyba woli politycznej i wyobraźni. Ale wydaje mi się, że realia wymuszą na nich zmianę postawy szybciej niż unijne wymogi i przepisy. Jeżeli nie interesuje ich jakość powietrza, to byliby niespełna rozumu, gdyby nie interesowali się także tym, że gospodarstwa domowe są i będą mierzyły się z gigantycznymi obciążeniami dla budżetu. Najlepszym sposobem na ich ochronę i budowanie niezależności energetycznej jest solidny, powszechny, ogólnodostępny program modernizacji polskich domów, który spowoduje, że przestaną być wampirami energetycznymi. To dotyczy zarówno budynków wielorodzinnych, jak i jednorodzinnych. Nie ma innej drogi, to musi się wydarzyć” – twierdzi Guła.

Ekspert jest przekonany, że Polacy chętnie skorzystają z takiego rodzaju wsparcia. „Chętni już są. Ludzie widzą, że w dobie rosnących cen energii dobre docieplenie domu, dobry standard energetyczny, ma kolosalne znaczenie” – dodaje.

Transformacja nie tylko dla klimatu

Co mogą dać termomodernizacje budynków i panele fotowoltaiczne? Oszczędności, dzięki którym nauczyciele zarabiający poniżej stanowej średniej w Arkansas mogą stać się jednymi z najlepiej opłacanych w całym stanie. Tak właśnie stało się w przypadku pracowników kompleksu szkolnego w Batesville w USA, który znajduje się zaledwie 40 kilometrów na zachód od największej elektrowni węglowej w regionie. Jak do tego doszło?

W 2017 r. zewnętrzna firma przeprowadziła audyt energetyczny kompleksu sześciu szkół w Batesville, do których uczęszcza ponad trzy tysiące uczniów. Z powodu złej sytuacji finansowej utrzymanie kadry pracowniczej było coraz trudniejsze. Wynajęta firma policzyła, że ​​roczne rachunki za media przekraczały 600 tysięcy dolarów. Ustaliła też, że montaż około 1500 paneli fotowoltaicznych i modernizacja budynków pozwoliłaby zaoszczędzić co najmniej 2,4 miliona dolarów w ciągu 20 lat. Panele więc zamontowano, a budynki ocieplono, umieszczając w nich dodatkowo tysiące lamp LED. Wymieniono również instalacje, systemy ogrzewania i chłodzenia, okna i drzwi, a przecieki uszczelniono.

Panele fotowoltaiczne na dachu budynku

Oszczędności pozwoliły przekształcić deficyt w nadwyżkę. Pieniądze wykorzystano w dużej mierze na podwyżki pensji, by zatrzymać nauczycieli i przyciągnąć nowych. Średnio płace nauczycielskie wzrosły o dwa, trzy tysiące dolarów rocznie i z poziomu poniżej stanowej średniej wywindowały do najwyższej „ćwiartki”.

Transformacja energetyczna robiona jest nie tylko z myślą o klimacie. Jest po prostu bardziej opłacalna i przynosi wiele korzyści: od zdrowotnych po finansowe.

Podobne wpisy

Więcej w Bez kategorii