Po czym poznać dobrą teorię naukową? Potrafi przewidywać to, czego jeszcze nie zaobserwowaliśmy. 

Już w XIX wieku szwedzki fizyk i chemik Svante Arrhenius przewidział, że zwiększanie koncentracji dwutlenku węgla w atmosferze to wzrost temperatury planety.Pierwszą kompleksową analizę przyszłych zmian klimatu przeprowadził zespół amerykańskich fizyków pracujących na rzecz departamentu obrony. Ich przewidywania sprzed 30 lat, sprawdziły się na naszych oczach, a dalsze przewidywania na przyszłość są zgodne z wynikami współczesnych badań nad zmianami klimatu.

Jakie są wyniki współczesnych badań globalnych zmian klimatu?

Od 1988 roku sformowany pod auspicjami ONZ Międzyrządowy Panel do spraw Zmian Klimatu analizuje sytuację. Podobnie dziesiątki innych instytutów naukowych. Ich opinie są zgodne:

• zmiany klimatu mają miejsce i jest to spowodowane działaniami ludzi;
• średni wzrost temperatury w XXI wieku wyniesie 2-4°C, a może sięgnąć nawet 6.4°C, w ciągu dziesięcioleci przenosząc klimat Ziemi do czasów sprzed dziesiątek milionów lat;
• w ujęciu globalnym konsekwencje zmian klimatu będą zdecydowanie negatywne;
• do 2050 roku ograniczyć roczną emisję dwutlenku węgla do atmosfery o 50-85%;

Czy opłaca się przeciwdziałać zmianom klimatu? To przecież kosztuje!

To prawda, trzeba ponieść koszty zmian w energetyce, budownictwie, przemyśle i transporcie. Jak wysokie? I jak ma się to do koszów zaniechania działań? W 2006 roku na zamówienie rządu brytyjskiego powstał najbardziej kompleksowy dotychczas raport, zawierający przewidywania wpływu globalnego ocieplania się klimatu na światową ekonomię. Raport przygotował zespół Sir Nicholasa Sterna, głównego ekonomisty Banku Światowego w latach 2002-2003, doradcy ekonomicznego rządu brytyjskiego.
Konkluzje? Zmiany klimatu to straty rzędu 10 000 miliardów euro rocznie. Aby temu zapobiec wystarczy inwestować 1 procent PKB, ale należy działać jak najszybciej, bo im dłużej czekamy, tym więcej nas to będzie kosztować. W ogóle nie ma sensownej alternatywy dla przeciwdziałania. Co więcej, korzyści wynikające z wprowadzonych zmian mogą nawet przewyższyć koszty. Czyli to wcale nie koszty, tylko inwestycje!

Jakie jest stanowisko Unii Europejskiej? I co z Polską, opartą na węglu gospodarką?

Ze wszystkich światowych potęg przemysłowych Unia Europejska robi względnie najwięcej w kierunku ograniczenia następstw zmian klimatu, uznając, że wzrost średniej globalnej temperatury nie powinien przekroczyć poziomu sprzed okresu uprzemysłowienia o więcej niż 2°C.
Polska, ze swoją opartą na węglu, wysokoemisyjną energetyką, zapłaci za pozwolenia do emisji, transformację energetyki i przemysłu spore pieniądze - na poziomie 60 groszy dziennie na osobę. To jednak, choćby w porównaniu z kosztem spalanej przez nas ropy czy wysokością PKB, naprawdę niewielkie pieniądze. I doskonała inwestycja w przyszłość.

Skoro dalsze losy zmian klimatu zależą od naszych emisji dwutlenku węgla, to co z nimi?

Prognozy dalszego ocieplania się Ziemi zależą od tempa przyrostu gazów cieplarnianych w atmosferze, a te zależą od tempa, w jakim będziemy spalać paliwa kopalne i prowadzić wylesianie. Jak na razie emisja dwutlenku węgla rośnie szybciej, niż przewidują to najbardziej pesymistyczne modele IPCC. Wraz ze wzrostem zapotrzebowania na energię rośnie także zużycie paliw kopalnych, dających nam obecnie 85% energii. W latach 1990-1999 emisje rosły o 1,1% rocznie, w latach 2000-2004 tempo wzrostu emisji przyspieszyło do ponad 2% rocznie, a w roku 2007 sięgnęło 3.3%. Wraz z wyczerpywaniem się zasobów ropy i gazu coraz bardziej powracamy do kojarzącego się z energią XIX wieku węgla, myślimy też o jeszcze bardziej emisyjnych łupkach bitumicznych czy piaskach roponośnych.

Jeśli spalimy całe dostępne zasoby ropy, węgla i gazu, to jaka część naszych emisji pozostanie w atmosferze po 1000 lat?

Szacuje się, że za 1000 lat w atmosferze pozostanie 30-60% naszej emisji - czyli z każdej wyemitowanej dziś przez nas tony, w atmosferze pozostanie 300-600 kg. Zmiany klimatu, które spowodujemy, będą naprawdę trwałe. Już do końca stulecia temperatura lądów zmieni się w granicach 4-8°C. Niektóre tego następstwa mogą być korzystne, jednak pełen bilans wygląda dość ponuro - od wzrostu poziomu mórz i zalania portów, przez zanik zapewniających wodę lodowców, przez powodzie i susze, aż po zrealizowanie scenariusza wielkiego wymierania, przy którym bledną wszelkie wcześniejsze małe korzyści. Nawet same koszty ekonomiczne, podsumowane np. w raporcie Sterna są zatrważające.

Jak zmieni się klimat Polski w ciągu najbliższych kilkudziesięciu lat?

Zamiast dotychczasowych pór roku będą dwie pory roku - deszczowa zimą i sucha latem. Za 90 lat temperatury w Polsce będą odpowiadać obecnym temperaturom we Włoszech, Grecji czy Hiszpanii. Tam z kolei nastaną upały, typowe dla krajów saharyjskich.
Latem upały mogą sięgać 35°C, a okresowo nawet 40°C. Zdarzające się latem opady mogą mieć charakter ulew tropikalnych, podczas których dochodzić będzie do powodzi opadowych. Znikną za to wiosenne powodzie roztopowe. Wzrośnie prawdopodobnie ilość burz, sztormów i trąb powietrznych. Wzrost poziomu morza zagrozi nisko położonym obszarom, takim jak Gdańska Starówka, półwysep Helski czy Żuławy. Pojawią się nowe w naszej szerokości geograficznej gatunki szkodników oraz nowe rodzaje chorób zakaźnych, jak malaria. Zagrożenie mogą przynieść też konflikty międzynarodowe i destabilizacja sytuacji związana z setkami milionów uchodźców.

Jak może wyglądać przyszłość świata z perspektywy codziennych wiadomości, kiedy temperatura będzie rosła o kolejne stopnie?

Dotychczas temperatura wzrosła o 0.7-0.8°C, a już widoczne są wyraźne zmiany. Do końca stulecia temperatury wzrosną prawdopodobnie o 3-4°C, chociaż możliwy jest ich wzrost nawet o 6 lub więcej stopni. Jak wpłynie to na oblicze planety i nasze życie?
Historia Przyszłości to opowieść o zmianach klimatu przedstawiona w formie tytułów i wiadomości prasowych oraz pamiętników, przypisanych do określonego wzrostu temperatury. Opowieść została zainspirowana i bazuje na materiałach National Geographic "Six Degrees could change the World".