Handel kością słoniową przyczynił się do spadku populacji afrykańskich słoni leśnych o ponad 60% w ciągu ostatniej dekady. Raport PLOS ONE ostrzega, że jeśli plaga kłusownictwa nie zostanie powstrzymana, to gatunek ten jest na najlepszej drodze do zagłady. Może do tego dojść już w następnej dekadzie.
Słonie leśne zamieszkujące lasy równikowe Afryki Centralnej są mniejsze od swoich kuzynów żyjących na sawannach. Przez lata uważane były za podgatunek słonia afrykańskiego, jednak niedawne badania genetyczne ujawniły, że jest to zupełnie odrębny gatunek.
„Uratowanie słoni leśnych przed wyginięciem będzie wymagało skoordynowanych globalnych wysiłków, począwszy od krajów, w których zwierzęta te żyją, poprzez państwa stanowiące drogi przemytu, a skończywszy na państwach Dalekiego Wschodu, w których kość słoniowa znajduje swoich nabywców” – stwierdza Fiona Maisels, współautorka publikacji z organizacji Wildlife Conservation Society.
Fot. Mongabay-images
Raport opiera się na szeroko zakrojonych badaniach terenowych prowadzonych przez 60 naukowców i obejmujących terytoria 5 państw: Kamerunu, Republiki Kongo, Demokratycznej Republiki Kongo, Republiki Środkowoafrykańskiej i Gabonu. Populacja słoni zmniejszyła się najbardziej na obszarach, gdzie brak zarządzania oraz duża presja cywilizacyjna w postaci wzrostu liczby ludzi i rozbudowy infrastruktury występują jednocześnie.
„Historycznie słonie leśne zamieszkiwały tereny o powierzchni 2 milionów kilometrów kwadratowych, ale obecnie obszar ich występowania skurczył się o 75%. Mimo, że lasy nadal pokrywają większą część Afryki Środkowej, to są one już pozbawione słoni, co pokazuje, że podstawową przyczyną spadku liczebność jest kłusownictwo.” – zauważa John Hart z Fundacji Lukuru, zajmującej się ochroną przyrody w Demokratycznej Republice Konga.
Fot. Mongabay-images
Skala kłusownictwa przygniata swoimi rozmiarami. W parku narodowym Minkebe w Gabonie w ciągu ostatnich 8 lat zabito 11000 słoni, a rezerwat fauny Okapi w Kongo stracił 75% swojej populacji.
Jak podkreślają badacze, słonie są architektami lasu, gdyż wpływają na jego strukturę roznosząc nasiona drzew, tworząc ścieżki i utrzymując niewielkie otwarte przestrzenie, z których korzystają inne zwierzęta. Bez słoni może zniknąć wiele gatunków drzew, które często wytwarzają owoce zjadane wyłącznie przez słonie. Przykładem takiej sytuacji jest olbrzymi park narodowy Salonga, gdzie słonie zostały praktycznie wytępione. Okazało się, że 14 z przebadanych 18 gatunków drzew w środowisku pozbawionym słoni nie było w stanie stworzyć nowego pokolenia. Drzewa te z kolei stanowią pożywienie dla wielu gatunków nietoperzy, ptaków oraz owadów. Całkowitą liczbę gatunków drzew, które swoją strategie rozmnażania oparły o wielkich roślinożerców takich jak słonie w samej Kotlinie Konga szacuje się na 335.
Owoce Mammea Africana bez szans na wykiełkowanie.Fot. Mongabay-images
Według naukowców, jeśli szybko nie podejmiemy odpowiednich działań, to zwierzęta te skazane są na zagładę już w ciągu kilkunastu najbliższych lat. Obecna dekada będzie więc rozstrzygające dla przetrwania gatunku, a kluczem do uratowania słoni będzie zdławienie ogromnego popytu na kość słoniową m.in. w Chinach i Tajlandii.
Tomasz Kłoszewski
Na podstawie: 62% of all Africa’s forest elephants killed in 10 years, Seeing the forest through the elephants
