ArtykulyPowiązania

Granice Ziemi [2/4]

Jak dotąd Ziemia była bardzo łaskawa dla rodzaju ludzkiego. Wszystkie
ludzkie osiągnięcia w ostatnich 10000 lat – rolnictwo, miasta, kultura,
przemysł i populacja sięgająca 7 miliardów – miały miejsce w bardzo
sprzyjającym okresie… Dzisiaj o słodkiej wodzie i bioróżnorodności.

3. Woda słodka

Brak wody

Granica – Nie więcej niż 4000 km3 wody zużywanej rocznie
Obecny poziom – 2600 km3 wody
Prognoza – Poziom krytyczny zostanie przekroczony do połowy tego stulecia

Ludzie obecnie kontrolują większość rzek, często zmieniając ich bieg i obudowując wielkimi obiektami hydrotechnicznymi, sprawiając ,że niektóre z rzek okresowo nie docierają do morza. Do tego dochodzi wysuszanie bagien i wyniszczenie populacji ryb.

Nadmierne zużycie niesie ze sobą 3 zagrożenia: brak lub niedobór wody pitnej, brak wody dla rolnictwa oraz zmiany klimatyczne. W przeciągu ostatnich 50 lat tamy i systemy irygacyjne wybudowane w dorzeczu Morza Aralskiego w centralnej Azji doprowadziły do wysuszenia tego niegdyś ogromnego, czwartego co do wielkości jeziora świata. Gdy znaczna część jeziora znikła, klimat regionu stał się bardzie surowy z gorętszymi latami oraz ostrzejszymi zimami, czemu towarzyszył też spadek opadów.

Podczas gdy rzeki wysychają , my pompujemy w ogromnych ilościach wodę z podziemnych zbiorników, których rezerwuary nierzadko liczą tysiące, a nawet miliony lat, a które nie zostaną uzupełnione przez deszcze. Ponadto niszczymy pozostałe elementu systemu hydrologicznego poprzez osuszanie bagien i wycinkę lasów. Pozostała już jedynie połowa światowych mokradeł. Wylesianie Amazonii doprowadzi do zmniejszenia parowania na obszarze tropikalnej Ameryki, potencjalnie zmieniając system pogodowy półkuli północnej, włącznie z azjatyckimi monsunami.

Rockström , który jest hydrologiem, sugeruje, by w celu zapobieżenie przenoszenia skutków regionalnych kryzysów na globalny system obiegu wody, ograniczyć zużycie wody słodkiej do 4000 km3. Stanowi to około jedną trzecią przepływu wody w światowych systemach rzecznych, wyłączając niektóre niedostępne rzeki na obszarze Arktyki i lasów deszczowych. Obecny poziom zużycia sięgający 2600 km3 prawdopodobnie przekroczy dopuszczalną wielkość z uwagi na potrzeby rolnictwa, które będzie musiało wyżywić rosnącą populację. By nie przekroczyć tej granicy, jednocześnie zapewniając wyżywienie, musimy ograniczyć irygację dla nieżywnościowych upraw typu bawełna i biopaliwa.

4. Bioróżnorodność

Bioróżnorodność

Granica – roczne tempo wymierania nie większe niż 10 gatunków na milion
Poziom obecny – Przynajmniej 100 gatunków rocznie na milion.
Diagnoza – Punkt krytyczny znacząco przekroczony

Wymieranie gatunków ma swoje przyczyny w destrukcji i przekształcaniu biotopów, introdukcji obcych gatunków jak chwasty i szczury, zanieczyszczeń, polowań oraz w coraz większym stopniu w wyniku zmian klimatycznych. Podczas gdy pojedyncze gatunki jako takie nie mają aż tak wielkiego znaczenia, jednak kolektywnie tworzą one złożone ekosystemy, dostarczające szeroki zakres darmowych usług, takich jak np. usuwanie zanieczyszczeń, czysta woda, absorbowanie dwutlenku węgla czy utrzymywanie składu chemicznego oceanów.

Chociaż zdajemy sobie sprawę z faktu, że wysoki poziom bioróżnorodności jest niezbędny dla zdrowia i stabilności ekosystemów, nie wiemy dokładnie ile może gatunków może wymrzeć, zanim doprowadzi to do załamania ekosystemów, ani jakie z nich są kluczowe dla jego przetrwania. Tak więc zespół Rockströma skupił się na prostym wskaźniku tempa wymierania, jako najlepszego indykatora wewnętrznego stanu ekosystemu. Naukowcy szacują aktualne tempo wymierania na około 100 gatunków rocznie na milion, a tempo to nadal wzrasta. Ocenia się, że nawet do 30% wszystkich gatunków ssaków, ptaków i płazów będzie zagrożonych wyginięciem jeszcze w tym stuleciu.

Ten trend nie może być kontynuowany. Obecny kryzys można porównać, do 5 wielkich wymierań, jakie wydarzyły w ciągu ostatnich 500 milionów lat, włączając w to zagładę dinozaurów 65 milionów lat temu. Pomimo, że świat nadal trwał po tych dramatycznych wydarzeniach, nie przypominał on niczego, co było przedtem. By zapobiec powtórce, należy ograniczyć tempo wymierania do maksymalnie 10 gatunków rocznie na milion.

Tłumaczenie: Tomasz Kłoszewski

ang Źródło: New
Scientist

Podobne wpisy

Więcej w Artykuly